Κι ενώ ο καπνός, το βαμβάκι, το στάρι, τα σταφύλια και ο μεταξοσκώληκας, περιορίζονταν μάλλον στις Βοτανικές και στις Φυσικές Ιστορίες, η Ελιά -λόγω της σχέσης της με τον πολιτισμό, την Ιστορία και τον καθημερινό βίο των κατοίκων της τότε αγροτικής χώρας-είχε το προνόμιο να είναι παρούσα και στα Αναγνωστικά, αυτά τα σημαντικά βιβλία με τα οποία ο μικρός μαθητής μάθαινε να συλλαβίζει τον τόπο του και τη γλώσσα του.
Όσο όμως το πολυύμνητο δένδρο ευτύχησε στην επιλογή του ως διδακτικό αντικείμενο των σχολικών εγχειριδίων, άλλο τόσο ευτύχησε σε μερικές από τις αναπαραστάσεις του. Όχι τόσο σε αυτές των ειδικών βιβλίων Φυσικής Ιστορίας και Βοτανικής-μερικές από τις οποίες είναι πρόχειρες και όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς, ανατρέχοντας στα ιστορικά σχολικά εγχειρίδια στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π.*, προϊόντα «ανακύκλωσης»παλαιότερων εκδόσεων- αλλά στα Αναγνωστικά και στα Νεοελληνικά Αναγνώσματα.
Σε αρκετά από αυτά- στα οποία η εικονογράφηση ήταν προϊόν σχεδιασμού και φροντίδας, ώστε τα εικαστικά στοιχεία των βιβλίων να είναι επιμελημένα και ισότιμα με το κείμενό του-περιλαμβάνονται εξαιρετικές αναπαραστάσεις της ελιάς, αλλά και των δραστηριοτήτων που συνδέονταν μαζί της.
Ανάμεσα σε αυτές επιλέξαμε και σας παρουσιάζουμε τις εικονογραφήσεις:
Του Τάσσου (Αναστασίου Αλεβίζου) στα Αναγνωστικά της Δ’ Δημοτικού (1954, 1961), του Κ. Θετταλού στα Νεοελληνικά Αναγνώσματα της Γ’ Γυμνασίου (1950), του Σπύρου Βασιλείου στα Αναγνωστικά της Γ΄Δημοτικού (1955) και της Ε’ Δημοτικού (1949, 1952) και του Αγ. Αστεριάδη στο Αναγνωστικό της Στ΄Δημοτικού (1970, όλες τους ξεχωριστές για την καθαρή και λιτή γραμμή τους και το εξαιρετικό εικαστικά και παιδαγωγικά αποτέλεσμά τους.
Γ' Δημοτικού (1955), Κ. Θετταλού | Στ' Δημοτικού, Αγ. Αστεριάδη |
E' Δημοτικού (1949), Σπύρου Βασιλείου | E' Δημοτικού (1952), Σπύρου Βασιλείου |
Nεοελληνικά Αναγνώσματα, Γ' Γυμνασίου (1950) |
Αναγνωστικό Β' Δημοτικού 1961 (Εικον.Μανουσάκης) |
Μαζί με αυτές παραθέτουμε και μερικές από τις αναπαραστάσεις της ελιάς στα βιβλία Βοτανικής και Φυσικής Ιστορίας.
Τάσσος, Χατζής 2 | Εγχειρίδιο Φυτολογίας, Β΄ Τάξεως των Εξαταξίων Γυμνασίων και Ημιγυμνασίων και Δ΄ των Οκτατάξιων Γυμνασίων, Γαβρεσέας |
Νικ. Βάγιας Φυτολογία για την Γ΄ και Δ΄ Τάξη του Δημοτικού | Στοιχεία Φυτολογίας, προς χρήσιν των μαθητών της Δευτέρας τάξεως των Ημιγυμνασίων και Εξαταξίων Γυμνασίων, Π. Τσιλήθρας, 1931 |
Εγχειρίδιον Βοτανικής Σπ. Μηλιαράκης 1885 προς χρήσην των Γυμνασίων | Φυσική Ιστορία (Ζωολογία – Φυτολογία), για την τρίτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου και το 1ο έτος συνδιδασκαλίας, Χάρης Πάτσης |
Βοτανική - ζωολογία Α΄ Γυμνασίου, Πέτρος Γ. Βότσης, Μαρία Τσώνου-Πολάτου, εικον.Μαρία Χατζηπέτρου | Παναγιώτης Γαβρεσέας Εγχειρίδιον Φυτολογίας [1950, 1η Έκδοση] |
Γ.Μαυριάς, Δ. Κανιούρας, Α. Αποστόλου Φυσ. Ιστορία Εικον | Αριστοτέλης Κουρτίδης Υποδείγματα Διδασκαλίας προσαρμογή σχολικό κήπον [1913] |